Waarom je geen complimenten nodig hebt (en wat je beter kunt doen)

"Durf jij op je kop te gaan staan in een wereld die liever heeft dat jij je aanpast?"

Je bent bezig met persoonlijke ontwikkeling. Je leest, reflecteert, doet misschien al aan coaching of training. En toch – merk je hoe makkelijk je uit het veld geslagen bent als iemand niets zegt. Of net iets te kritisch is. Of als dat ene complimentje uitblijft. Het voelt alsof je waarde afhangt van wat de ander zegt (of niet zegt).

In dit blog wil ik je meenemen in een andere manier van kijken. Wat als je geen complimenten meer nodig hebt om te weten dat je oké bent? Wat als je eigen oordeel leidend wordt – zónder dat je keihard of ongevoelig hoeft te worden?

We gaan het hebben over externe versus interne referentie. En misschien stel ik je onderweg een vraag die je niet zo snel verwacht: Zouden we onze kinderen eigenlijk niet iets anders mogen leren dan ze nu in het onderwijssysteem meekrijgen?

Waarom dit onderwerp nú relevant is

We leven in een wereld vol externe prikkels en constante beoordelingen. Van rapportcijfers tot beoordelingsgesprekken. Van likes tot LinkedIn-aanbevelingen. Vanaf jonge leeftijd leren we: Als een ander het goed vindt, dan is het goed.

Maar wat gebeurt er als die bevestiging uitblijft? Of als je het niet iedereen naar de zin kunt maken? Veel mensen ontdekken op volwassen leeftijd dat ze zichzelf niet goed kunnen ‘voelen’ zonder input van buitenaf. En dat levert stress op.

Terwijl, echte kracht ontstaat van binnenuit.

Hoe ik ernaar kijk – en wat er vaak misgaat

Complimenten zijn niet slecht. Maar zodra je ze nodig hebt, zit je vast. Dan maakt het oordeel van de ander of jij je goed voelt. En dat is een wankele basis.

In NLP noemen we dat externe referentie: je hebt een ander nodig om te bepalen of iets klopt. Maar het alternatief – de interne referentie – is krachtiger. Je weet dan zélf of je tevreden bent, of iets goed genoeg is, of je op koers zit.

Wat mensen vaak verkeerd begrijpen, is dat intern gericht zijn hetzelfde zou zijn als egoïstisch zijn. Maar het tegenovergestelde is waar. Juist als je van binnenuit stevig staat, hoef je je niet te verdedigen. Dan kun je open en zacht blijven. In contact.

Wat zijn de externe en interne referentie precies?

Externe referentie:

 Je weet pas of je iets goed hebt gedaan als een ander het zegt.

 Je past je gedrag aan om goedkeuring te krijgen.

 Je voelt onzekerheid als feedback uitblijft.

Interne referentie:

Je toetst bij jezelf: Ben ík tevreden?

 Je handelt vanuit innerlijke waarden.

 Feedback mag binnenkomen, maar bepaalt niet je kern.

 En dan dit: wat geven we onze kinderen eigenlijk mee?

Als we zelf zo afhankelijk raken van bevestiging, moeten we dan niet ook eens kijken naar hoe we onze kinderen opvoeden?

Hoe vaak vragen we een kind na een prestatie: “Wat vond jíj ervan?”

En hoe vaak zeggen we simpelweg: “Goed zo!” of “Wat knap!”

Hoe zou het zijn als we kinderen veel meer leren denken, voelen en reflecteren – in plaats van leren presteren voor complimenten? Als we de vraag “Wat vind jij belangrijk?” net zo vaak stellen als “Wat vond de juf ervan?”

Misschien – en ik stel het voorzichtig als vraag – zouden we dan veel minder beloningssystemen nodig hebben in het onderwijs. Minder stickers, smileys en scores. Meer zelfinzicht, eigenaarschap en vertrouwen in hun eigen oordeel.

 Zomaar een gedachte. Maar eentje die veel kan veranderen.

Veelgestelde vragen

"Maar waardering is toch belangrijk?"

  Absoluut. Maar waardering ≠ afhankelijkheid.

Complimenten zijn mooi als ze een echo zijn van wat jij al voelt.

Niet als ze het enige anker zijn.

"Hoe weet ik of ik nog te veel extern gericht ben?"

  Als je onrust voelt zonder compliment.

Als kritiek je blokkeert.

Als je je gedrag aanpast om leuk gevonden te worden.

"Is interne referentie niet eenzaam?"

  Nee. Je sluit je niet af van anderen, je staat steviger in contact –

zonder jezelf te verliezen.

Dat is juist wat diepe verbinding mogelijk maakt.

Bouw aan de interne referentie

Je zou jezelf en de ander eens anders kunnen benaderen.

Gewoon om te onderzoeken

Het eens anders doen dan anders

Gewoon eens op je kop gaan staan

Reflectie na een activiteit (werk, gesprek, keuze):

•  Wat vond ík hiervan?

• Waar ben ik tevreden over?

• Wat zou ik anders doen

Vraag een ander:

•  “Wat vond je zelf van je werk?”

• “Wat maakte dat je daarvoor koos?”

• “Zou je het zo weer doen?”

 Dit zijn de vragen waarmee je zaait. Niet voor applaus, maar voor eigenaarschap.

Samenvattend

Je hebt geen complimenten nodig om te weten dat je waardevol bent. Je hoeft je niet op te blazen, je hoeft je niet te verstoppen. Als je leert vertrouwen op je eigen oordeel – met zachtheid én eerlijkheid – ontstaat er rust.

En als we dat aan onze kinderen leren, geven we ze misschien wel het grootste cadeau: onafhankelijk zelfvertrouwen. Geen arrogantie, maar innerlijke stabiliteit.

Wat je nu kunt doen

👉 Meld je aan voor mijn nieuwsbrief – dan ontvang je nieuwe inzichten, oefeningen en praktische tools rondom persoonlijke ontwikkeling en NextGen NLP.

👉 Nieuwsgierig naar hoe jij dit in jouw leven kunt versterken?

Plan dan een kennismaking. We kijken samen hoe jij je interne kompas ontwikkelt – zodat je stevig staat. Ook als het stil blijft. Of als iemand kritiek heeft.

Je bent van harte welkom.

Liefs,

Mara